Ik heb in 2017-2018 als trainer en instructeur de tweejarige opleiding voor paardensportmasseur om nog meer te leren over de biomechanica van het paard. Mijn intentie was om nog gerichter per paard te kunnen trainen omdat ik in twee jaar de belangrijkste spieren van het paard uitgebreid heb bestudeerd.

Ik heb geleerd waar de spieren beginnen en eindigen, wat hun functie is, waar de problemen liggen en hoe je deze gericht kan trainen of ontlasten: de ene spier of spiergroep heeft als functie buigen en je merkt problemen in deze spier wanneer het paard zich verzet tegen buigen naar een kant, hij zijn hoofd schud of gaat hangen, terwijl de andere spier of spiergroep weer als functie heeft om het been op te trekken, naar voren te bewegen en de buikspieren aan te spannen. Hier merk je de problemen weer aan een lichte kreupelheid, aangalopperen, springen en andere bewegingen waarbij het paard naar voren moet bewegen. Zo is er ook weer een spier of spiergroep met als functie de ondersteuning van de schouders. Hier merk je weer problemen aan strakke schouders, problemen in de hals bij zijwaartse gangen, verlies aan kracht en balans, hoofd schuinhouden, etc.
Ik kan blijven schrijven over spiergroepen en spierproblemen. Onderaan deze pagina zijn meer voorbeelden van problemen die je kan merken door spierproblemen.

Waarom zou je een sportmassage bij je paard laten doen?

Het masseren van je paard heeft veel voordelen: de circulatie verbeterd waardoor genezing versnelt en je dus sneller spieropbouw krijgt en massage maakt de spieren los en ontspant deze.
Sportmassage voor paarden is niet alleen voor preventieve zorg om spierproblemen aan te pakken voordat ze zich ontwikkelen tot zichtbare blessures, maar werkt ook als een goede voorbereiding voor intense trainingen en wedstrijden, waarbij de doorbloeding van spieren wordt verbeterd. Bovendien versnelt het herstel na inspanning door de afvoer van afvalstoffen te stimuleren, en het verlicht pijnlijke spieren wanneer nodig.
Het meest opvallende is de ontspannende werking van deze massage, die niet alleen de spieren ontlast, maar ook het immuunsysteem ondersteunen en stress verminderd, wat resulteert in een relaxter en vriendelijker paard, ideaal voor zowel rijden als algemeen welzijn. Of je paard nu topsporter is, een recreatiepaard is, of de jaren beginnen te tellen, sportmassage voor paarden geeft veel voordelen om hun fysieke en mentale gezondheid te verbeteren en te behouden.

Je kan de massage voor verschillende doelen inzetten:

• Je kan de massage preventief doen, voor een betere doorbloeding en een beter functioneren: soms zijn kleine delen in een spier beschadigd op een heel klein niveau wat nog niet wordt waargenomen, dan merk je het pas veel later, bij meer belasting. Met massage kan je de problemen op microniveau aanpakken.
Bijvoorbeeld: oefeningen op L niveau zijn geen enkel probleem, maar bij het doorstrekken in draf, wordt het probleem waarneembaar. Een spierprobleem kan zo langzaam ontstaan dat het je niet opvalt. Het paard zou namelijk altijd proberen gewoon te blijven bewegen. Dit is omdat een paard niet snel laat zien dat hij een lichamelijk probleem of ongemak heeft omdat hij vanuit zijn natuur heeft geleerd dat, zodra hij dat toont, hij sneller een prooi is voor roofdieren.
Om dat lichamelijke ongemak te verbergen, compenseert hij dat door andere spieren extra te belasten, als je dan niet op tijd ingrijpt, krijg je een steeds groter gebied met beschadigingen door overbelasting. Zo zie je hoe een blessure tot een grote spierverkramping kan komen, maar ook andersom kan een spierverkramping weer een blessure kan veroorzaken.
• Ook kan je de massage voorbereidend doen, als een warming-up voor een zware training of een dag voor de wedstrijd. Door de massage worden de spieren van het paard voor de inspanning al beter doorbloed, het vermindert de spierspanning en vergroot de flexibiliteit, waardoor de spieren optimaal voorbereid zijn op de te verwachten inspanning. Daarnaast verlicht het stress en waardoor je paard relaxter is en beter in zijn vel zit, wat erg belangrijk is voor een succesvolle prestatie. Daarnaast stimuleert het de afvoer van afvalstoffen, wat bijdraagt aan sneller herstel en vermoeidheid vermindert., wat helpt om optimale prestaties te bereiken. Hoewel sportmassage een waardevolle aanvulling is, mag de traditionele warming-up niet over het hoofd worden gezien. Een combinatie van massage en warming-up zorgt voor een complete en doeltreffende voorbereiding, waardoor het paard in topvorm is voor optimale prestaties.
• Je kan de massage als onderdeel van het herstelproces doen, na een zware training of wedstrijd. De massage helpt bij de doorbloeding van de spieren, wat de afvoer van afvalstoffen versnelt. Deze afvalstoffen, zoals melkzuur, kunnen zich ophopen tijdens intense fysieke activiteit en bijdragen aan spierpijn en vermoeidheid. Door de massage worden deze stoffen efficiënter uit de spieren verwijderd, wat het herstelproces versnelt en de spierpijn sneller doet afnemen. Bovendien ontspant de massage gespannen spieren en vermindert het eventuele zwellingen, wat bijdraagt aan een sneller en effectiever herstel. Daarnaast helpt massage om de hersteltijd te verkorten en het paard weer in topvorm te brengen voor toekomstige uitdagingen
• Je kan de massage gericht doen, zodra je ergens tegen aanloopt in je training of je paard ergens pijn heeft, om de pijnlijke spieren te verzachten. Deze massage richt zich op het verlichten van acute problemen in de spieren. Wanneer een paard pijn ervaart of ergens vastloopt tijdens de training, kunnen spieren gespannen raken en ongemak veroorzaken. Sportmassage is een gerichte manier om de spanning in deze spiergroepen te verminderen, de doorbloeding te verbeteren en de pijn te verlichten. Bovendien kan het helpen om eventuele blessures te voorkomen door snel te reageren op tekenen van ongemak. Hoewel soms meerdere behandelingen nodig kunnen zijn om volledige verlichting te bereiken, kan het gericht inzetten van sportmassage aanzienlijke voordelen bieden door het paard te helpen comfortabeler en met minder stress te trainen, wat uiteindelijk de algehele prestaties en welzijn bevordert.
• Ook kan je de massage voor ontspanning doen. Deze vorm van massage laat de spieren ontspannen, ondersteun je het immuunsysteem en verminder je de stress. Hierdoor is je paard relaxter en vriendelijker in zijn omgang en rijden. Door spieren te ontspannen, wordt de doorbloeding verbeterd en worden opgehoopte spanningen losgelaten, wat meer comfort en welzijn geven bij het paard. Bovendien vermindert ontspanning stress, wat een positief effect heeft op de algehele gemoedstoestand van het paard. Hierdoor is je paard relaxter en vriendelijker in zijn omgang en rijden.
• Je kunt met massage oudere paarden ondersteunen. Een ontspannende sportmassage voor oudere paarden met stijvere spieren is ontspannende sportmassage heel fijn, omdat het helpt bij het verlichten van hun strammere spieren, spierstijfheid en hen helpt comfortabeler en actiever te blijven.

Op welke verschillende manieren helpt een massage?

– Het verbetert de circulatie van bloed, lichaamsstoffen en afvoer van afvalstoffen
Door de verbeterde bloedcirculatie worden verzuurde en overspannen spieren raken weer doorbloed. Hierdoor krijgen de spieren meer zuurstof en voedingsstoffen.
– De afvoer van de afvalstoffen (zoals melkzuur) gaat ook sneller, hierdoor verminderen spierkrampen en ook zwellingen.
– Dankzij de verhoogde doorbloeding en in combinatie met het sneller afvoeren van de afvalstoffen. Dit zorgt voor een sneller en sterker herstel bij blessures, zwellingen, ontstekingen en ziekten.
– Ook stimuleert een massage de aanmaak van collageen, dit is een eiwit die beschadigd weefsel helpt te vervangen.
– Heb je een paard wat heel fijn loopt, maar eigenlijk ook net niet? Dan kan massage helpen.
– Maakt spieren los en ontspant ze
– Een massage zorgt voor ontspanning in de spieren en daardoor verminderd het ook stress.
– Ook de spijsvertering verbetert. Deze reageert op de vermindering van de spanning.
– De spieren worden soepeler en dit is te merken: een dressuurpaard krijgt meer souplesse en een springpaard komt makkelijker over de sprong.
– Ook de ontstekingsreacties en verklevingen (de bekende knopen) verminderen en het zenuwstelsel ontspant.
– Voor oudere dieren is het ook goed om de wat strammere spieren wat losser te maken.
– Ook maakt het lichaam endorfine aan, dit is een lichaamseigen pijnstiller.

Een massage bevordert spieropbouw en vergroot de trainingscapaciteit

Een massage zorgt voor een betere spieropbouw omdat je de spieren beter ondersteund door de kleinste beschadigingen al goed laat herstellen door de betere doorbloeding en afvoer, hierdoor krijg je geen grote probleemgebieden meer en krijgt een spier een betere herstelperiode, want, zoals je misschien wel weet groeien de spieren niet tijdens de training zelf, maar op het moment dat ze aan het herstellen zijn van de geleverde inspanning. Herstel na het sporten is minstens zo belangrijk als de daadwerkelijke training. Daarom kan je een paard ook niet 7 dagen in de week intensief trainen.
Ook ondersteun je het lichaam met een massage door het aanmaken van ATP, een energiebron voor de spieren en een betere bewegingsvrijheid.

Zijn er probleempaarden?

Met problemen kun je denken aan verschillende soorten problemen. Meestal ontstaat een probleem geleidelijk en zullen de signalen niet gelijk opvallen. Een paard zal namelijk altijd proberen normaal te blijven functioneren.
Lichamelijke en fysieke problemen: hier moet je als eerste naar kijken, dit hoeft niet meteen pijn te zijn, maar kan ook een ongemak zijn. Dit kan door bokken, verstappen, uitglijden, vastliggen of het materiaal zijn. Een zadel moet bijvoorbeeld goed passen, hij kan bijvoorbeeld de spieren afknijpen/knellen of in de wervels drukken. Ook kan hij last hebben van zijn kiezen, als hij bijvoorbeeld een trapgebit heeft, kan je hem wel vragen in te buigen, maar kunnen de kaken niet over elkaar heen schuiven, en kán hij gewoon zijn hoofd niet laten zakken zonder zijn mond open te doen (lees hier meer over bij: https://www.evy.nl/informatief/het-paardengebit/). Of hij kan last hebben van vast zittende spieren na een schuifpartij in de wei of vastliggen in de stal.
Rijtechnische problemen: Deze problemen ontstaan meestal door training, waarbij een paard bijvoorbeeld niet vanuit ontspanning gereden wordt, bij het forceren van het omlaag brengen van het hoofd zonder de ontspanning, raken spieren en wervels bekneld. Maar bij spanning waarbij hij zijn hoofd omhoog trekt en zijn rug wegdrukt, raken ook weer spieren en wervels bekneld. Ook een teveel in een dezelfde houding gereden worden is niet goed, juist de afwisseling maakt spieren sterker, de een spiermassa ontspant, en de ander spant weer aan.
Ook kan het door onduidelijkheid zijn met spanning en vluchtgedrag als gevolg of een onvoldoende warming-up of cooling-down.

Een gedragsprobleem komt dus vaak voort uit een lichamelijk probleem of ongemak. Met een massage kun je inzicht krijgen in welk gebied er problemen zijn.
Ook rijtechnisch kan ik ondersteunen.

Problemen waaraan je kan merken dat je paard last zou kunnen hebben van zijn spieren.

Gedrag/pijnsignalen:
 • Problemen met poetsen/aansingelen/zadelen/opstappen
• Gedragsverandering (chagrijniger/onrustiger)
• Verzet (staken, zwaaien met staart)
• Abnormale weigeringen

Ongelijkheid:
 • Li/Re moeilijker stelling/buiging aannemen
• Li/Re wijken/appuyeren/schouderbinnenwaarts etc.
• Galop of galop aanspringen op 1 kant moeilijker
• Galopwissel naar 1 kant moeilijker
• Na de sprong steeds op hetzelfde voorbeen landen
• Ene voorbeen hoger optillen dan andere boven de sprong

Algemeen:
 • Moeilijker stelling/buiging aannemen
• Verruimen of verzamelen moeilijker
• Zijgangen gaan lastiger
• Niet willen loslaten van de rug
• Minder voorwaarts of juist heel loperig
• Vasthouden boven de hindernis
• Oefeningen niet kunnen uitvoeren
• Moeilijker voorwaarts neerwaarts
• Door binnenbeen vallen

Gangen
• Onregelmatigheden of taktfouten in de gangen
• Korter lopen of minder naar voren brengen van het voor/achterbeen.
• Moeilijker in de overgangen / hupje bij aandraven
• Struikelen

Gezondheid
• Aan het begin van het werk erg stijf zijn
• Hij oogt niet fit
• Hij lijkt zuur geworden
• Verminderde bespiering
• Geen plezier beleven aan het rijden

Zo zie je dat een ‘klein’ spierprobleem tot een trainingsprobleem kan komen en in de toekomst dus weer blessures kan veroorzaken. Alle genoemde voorbeelden kunnen ook een indicatie zijn voor een veterinair of dier-fysiotherapeutisch probleem! Ik ben geen dierenarts, dus kan ik geen diagnose stellen. Wel kan ik ondersteunen in een behandeling.