Omdat wij zelf veulentjes fokken ben ik erg geïnteresseerd in de ontwikkeling van het veulentje in de baarmoeder. 11 maanden duren natuurlijk ook erg lang en ik ben dan erg benieuwd hoe het er van binnen uitziet.

Een merrie draagt gemiddeld 335 dagen (elf maanden en enkele dagen). Voor een hengstveulen is dit meestal 334 dagen en voor een merrieveulen meestal 332,5 dagen.
De telling begint op de dag van de eisprong. Een dracht tussen de 320 en 370 dagen is gebruikelijk. Als het veulen voor de 300 dagen geboren wordt is de overleving kans nihil. Een dracht langer dan 360 dagen komt ook regelmatig voor.

Onze eigen veulens zijn allemaal geboren tussen 321 (Meaghan is ons vroegst geborene) en 362 (Hinaya was ons langst gedragen veulen) dagen.

Een drachtige merrie moet je goed (niet te weinig, niet te veel) bijvoeren zijn om het veulen goed te laten ontwikkelen en voldoende beweging krijgen. Een goede lichamelijke conditie is van belang voor een makkelijke geboorte en een sterk veulen.

De groei per maand

Baarmoeder per maand:

Overleg in eerste 3 maanden altijd met je dierenarts vooraf bij ontwormingen, medicatie of inentingen (wat moet, dat moet uiteraard), probeer ook stress te voorkomen in de eerste 60 dagen van de dracht, hierdoor zou de merrie het vruchtje kunnen verliezen.

1e maand

In de eerste maand is het vruchtje nog heel klein, ongeveer 0.15 tot 1,9 centimeter, een paardenembryo is best bewegelijk in vergelijking met andere zoogdieren.

Dag 6 tot 17: Het vruchtje gaat zich innestelen
Het embryo komt rond dag 6 in de baarmoeder van de merrie en zwerft zich rond tot dag 15 a 17, wanneer hij zich aan de baarmoederwand vasthecht. Dit is een belangrijke fase: als het vruchtje zich niet goed innestelt, kan de dracht mislukken.
Officieel gezien zou een dierenarts op dag 12-14 een embryo kunnen zien als ze een echo maken, maar doordat het embryo, of het vruchtje, zoals we het in de volksmond vaker noemen, zo actief rondzwemt kan het lastiger te vinden zijn.

Dag 18-20: De placenta begint zich te vormen!
Nu begint de placenta zich te vormen. De bloedvaten die later voedingsstoffen van de merrie naar het veulen zullen transporteren beginnen zich te ontwikkelen.
Wij laten zelf met 18 dagen een echo maken of de bevruchting gelukt is, je kan op de echo een zwarte vlek in de baarmoeder zien, dit wordt de vruchtblaas genoemd.
Nog een belangrijke reden van deze echo is het uitsluiten van een tweelingdracht, dit wil je bij een paard echt niet hebben. De kans dat allebei de veulens en de merrie dit overleven is erg niet groot, mochten ze het wel overleven, is er vaak een ernstige groeiachterstand bij een of beide veulens.

Dag 21-24 Het hartje begint te kloppen!
Met 23 dagen begint het vruchtje al een veulenvormpje te krijgen en met 24 dagen zou een dierenarts een hartje moeten kunnen detecteren! Met 24 dagen heeft het vruchtje een afmeting van een erwt

Dag 25-30: De ledematen en ogen worden zichtbaar
Het vruchtje begint er steeds meer uit te zien als een klein veulen. De benen beginnen als kleine knopjes te groeien, en de ogen zijn nu goed te zien. Ook de ruggengraat krijgt meer vorm, en de organen beginnen zich verder te ontwikkelen. Het hartje klopt stevig om het vruchtje te laten groeien.

Dag 30:
Op deze dag is het ongeveer zo groot als een hazelnoot. De staart begint zich te vormen, en het vruchtje ligt veilig in de vruchtvliezen, die zorgen voor bescherming en voeding. Het lijkt nog niet helemaal op een veulen, maar het begint al een beetje herkenbare trekjes te krijgen!

2e maand

In de tweede maand groeit het vruchtje ongeveer van 5 tot 7,5 centimeter.

Ondanks dat je nog niks aan het paard ziet, merk je dat sommige merries nu wat humeurig of defensiever worden

Hoe het veulen in de baarmoeder zit (Hij ligt iets verder naar achter):

Dag 35-40: Het vruchtje krijgt een herkenbare vorm!
De staartaanzet verschijnt, en het hoofd krijgt een meer herkenbare vorm. De eerste spierbewegingen beginnen!
Met 40 dagen is het vruchtje officieel een foetus en is het veulentje ongeveer zo groot olijf en weegt circa 15 gram. Vanaf 40 dagen begint het veulen ook te bewegen.
De oogleden ontwikkelen, het begin van de oorschelpen beginnen te vormen en ook de elleboog en de knie beginnen te ontwikkelen. Ook begint het veulen met bewegingen, zoals het knikken van zijn hoofd.

Dag 45-50: Wordt het een merrie of een hengst?
Met 45 dagen is de oorschelp is nog driehoekig. De eerste tekenen van tepelvorming zijn aanwezig. Ook begint nu een verschil in geslachtsontwikkeling (merrie of hengst), en sluit het gehemelte. Vanaf 46 dagen begint het veulen zijn ledematen te bewegen.
Met 50 dagen is het veulen zo groot als een spruit en weegt het veulen ongeveer 31 gram

Dag 55-60: Het veulen is al zo groot als een hamster!
Met 60 dagen is het veulen zo groot als een hamster en weegt ongeveer 45 gram.
De oogleden versmelten, het hoofd is minder gebogen, er is een duidelijke halsaanleg, de oorschelp is 5 mm en bedekt de uitwendige gehoorgang.
De huid is nog dun en doorschijnend, de melkklieren of de penis worden aangelegd en aan de hoef worden de wanden, zool en de straal zichtbaar.

Een veulen van ongeveer 2 maanden oud:

 

3e maand

Nu begint de buik van de merrie zichtbaar te groeien, het veulen groeit deze maand van 7,5 tot 15 cm en zijn gewicht gaat van 60 naar 120 gram. Het veulen is erg actief en wisselt ongeveer 5 keer per uur van positie. Hij oefent zijn hoofd/hals bewegingen en de coördinatie van zijn benen fanatiek, dit heeft hij allemaal nodig zodat hij, als hij geboren is, gelijk kan drinken en lopen.

Dag 65-75: De geslachtsorganen zijn nu duidelijk te onderscheiden!
De geslachtsorganen zijn nu duidelijk te onderscheiden. Bij een hengstveulen is het scrotum (balzak) zichtbaar, maar de testes (zaadballen) zijn nog niet ingedaald. Bij een merrieveulen begint de clitoris kleiner te worden.
Een veulen op dag 65

Dag 75-85: De houding van het hoofd en de hals is ongeveer zoals bij de geboorte
Met 80 dagen is het veulen zo groot als een eekhoorn en weegt ongeveer 62 gram.
De houding van het hoofd en de hals is ongeveer geworden zoals bij de geboorte.

4e maand

Het veulen groeit deze maand van 12,5 tot 23 cm en zijn gewicht gaat van 0.9 naar 1.3 kilo
Omdat het veulen zo groeit, heeft hij minder bewegingsruimte. Hij is nog steeds actief maar kan minder vrij bewegen.

Hoe het veulen in de baarmoeder zit (hij ligt iets verder naar achter):

Dag 90-95: Het skelet ondergaat belangrijke verbeningsprocessen
Het skelet ondergaat belangrijke verbeningsprocessen. Kraakbeen in de wervelkolom en ledematen begint steviger te worden.
Een veulen van 95 dagen:

Dag 100: De eerste haren
Met 100 dagen is het veulen zo groot als een kitten en weegt ongeveer 373 gram
De kroonrand is als kam aanwezig. De hoef is geel, de huid is nog glad.
De eerste haartjes verschijnen rond de lippen, ogen en neus. De tastzin wordt sterker, en het veulen oefent nu complexere bewegingen, zoals het uitstrekken van de benen

Dag 120: De eerste haren
Een zijlinkse doorsnede van een merrie die 120 dagen drachtig is.
De haartjes zijn verschenen op de neus, de lip, de kin en rond de ogen.
Bij een merrieveulen is de clitoris inmiddels goed gevormd en bij een hengstveulen is de huidplooi die de penis bedekt, het preputium, zichtbaar. Het veulen krijgt steeds meer kenmerken die het bij de geboorte ook zal hebben.

5e maand

Het veulen groeit deze maand van 20 tot 35 cm en zijn gewicht gaat van 3 naar 5 kilo.

Voerbeleid bekijken
Dit is ook het moment dat je ook het voerbeleid van de merrie omhoog brengt. Overleg bij twijfel met een voerdeskundige of dierenarts.
Alleen grofstengelig hooi is niet meer voldoende. Dit geldt vooral voor de hoeveelheid eiwit. Schakel daarom geleidelijk over naar een rijkere kwaliteit. Merrievoer kan een mooie aanvulling zijn. Het bevat meer eiwit, mineralen en vitaminen dan gewoon voer. Heeft je merrie al overconditie dan kan de hoeveelheid aanbevolen merriebrok wel eens teveel zijn. Je wilt tenslotte de merrie wel de voldoende hoeveelheid ruwvoer blijven geven

Rhino vaccinatie
Sommige eigenaren kiezen voor vaccinatie tegen de door het rhinopneumonie virus veroorzaakte abortus (EHV 1,4). In dat geval moet de merrie in de 5e, 7e en 9e maand van de dracht geënt worden. Ook is de enting alleen zinvol als alle paarden in de directe omgeving correct, dus 2 maal per jaar, gevaccineerd worden.

Dag 150: De eerste haren
Met 150 dagen heeft het veulen de grote van een kat en weegt ruim 2 kg.
De wimpers beginnen te groeien, en de eerste haartjes bij de manen en staart worden zichtbaar. Bij hengstveulens is in de balzak een bindweefselstreng voelbaar, die later helpt om de teelballen op hun plek te laten zakken.

6e maand

Het veulen groeit deze maand van 35 tot 64 cm en zijn gewicht zit rond de 5 tot 9 kilo.
Deze maand is de lever zelfs 5% van het totale gewicht van het veulen!

Bekijk wat je merrie nodig heeft aan beweging
Sommige merries hebben bij zes maanden dracht moeite met rijden en moeten nu rust krijgen. Wel is het belangrijk dat de merrie nog steeds voldoende beweging krijgt. Dit kan je doen door met haar te gaan wandelen in de buitenlucht. Ook kan je met haar werken aan de longe of aan de hand werken, hierbij moet je er wel op letten dat zij op vlak terrein loopt.
Hoeveel de merrie nog aan kan verschilt heel erg per merrie, misschien kan jouw merrie nog lekker door trainen. Probeer het transport zoveel mogelijk te vermijden, net als andere handelingen die veel stress kunnen veroorzaken bij de merrie.

Hoe het veulen in de baarmoeder zit (hij ligt iets verder naar achter):

Dag 180: Een mega sprong
Met 180 dagen heeft het veulen heeft de grote van een kleine hond weegt ruim 9kg
Het veulen is dus in 30 dagen van 2 kilo naar 9 kilo gegaan!
De eerste maan-en staartharen zijn te zien.
De ledematen groeien sneller dan de romp, waardoor het veulen een slungelig uiterlijk krijgt. Dit is essentieel voor een goed ontwikkelde lichaamsverhouding na de geboorte. De eierstokken/zaadballen zijn nu nog opvallend groot, zowel bij hengst- als merrieveulens, omdat ze zich nog volop ontwikkelen.

Rond deze tijd sluiten de baarmoederhoornen van de merrie zich. Daarom is het belangrijk dat het veulen op de rug komt te liggen want er is nu een beperkte ruimte. Het veulen kan minder goed bewegen, toch beweegt het zijn benen en hoofd nog, die moeten flexibel blijven, zodat hij straks goed naar buiten kan komen. Het veulen kan je soms zien bewegen in de buik van de merrie.

7e maand

Het veulen groeit deze maand van 65 tot 70 cm en zijn gewicht zit rond de rond de 12 kilo.
Let op de voerinname van je merrie, misschien moet je nog een beetje opschroeven, misschien heeft ze nog genoeg aan het voer bij de 5 maanden.

De buik van je merrie begint nu echt zichtbaar te worden!
Vanaf deze maand zal iedereen aan de merrie kunnen zien dat zij drachtig is. Haar flanken zullen een grotere omvang bereiken. Doordat er zoveel gewicht in de buik aanwezig is, zal de rug van de merrie wat hol worden. Als je nog fanatiek aan het trainen was, kan het prettig zijn om het vanaf nu de training te minderen, dit verschilt wel heel erg per merrie.
Omdat de meeste merries steeds meer moeite krijgen met bewegen (door het breder worden van haar flanken) en doordat zij veel meer gewicht met zich mee moet dragen, kunnen veel merries nu niet meer belast worden. Laat de merrie genieten en rusten, zonder dat zij moet werken. Beschik je niet over een weide, dan moet je ervoor zorgen dat zij elke dag voldoende beweging krijgt. Met voldoende beweging moet je toch al gauw gaan denken aan een paar uur wandelen of licht bewegen aan de hand

Dag 210: Het veulen heeft een duidelijke plaats in de buik
Een zijlinkse doorsnede van een merrie die 210 dagen drachtig is.
De maan- en staartharen zijn 2,5 mm lang.

8e maand

Het veulen is deze maand nog rond de 70 cm en zijn gewicht gaat richting de 16 kilo.

Hoe het veulen in de baarmoeder zit (hij ligt iets verder naar achter):

Dag 240: Het begin van de vacht!
Met 240 dagen heeft het veulen heeft de grote van een lam en weegt ruim 16 kg.
Er begint nu duidelijk haar te groeien op de lippen, oren, keel, kin, neus en het laatste stukje van de staart. Ook op de rug en benen verschijnt een dunne vacht. Dit is de eerste echte vacht.

9e maand

Het veulen groeit deze maand van rond de 70 cm naar rond de 90 cm en zijn gewicht gaat richting de 17 tot 25 kilo.

Dag 270: De longen zijn ontwikkeld!
De longen zijn bijna volledig ontwikkeld, maar het veulen oefent nog steeds ademhalingsbewegingen in het vruchtwater. Nu heeft het veulen wat meer vacht over zijn hele lichaam en ook de manen en staart worden al weer langer.
Met 270 dagen heeft het veulen heeft de grote van een grote hond.

Dag 280: Denk aan de stal van de merrie
Als het kan, zou het goed zijn om de merrie nu in de box te zetten waarin ze zou gaan veulenen. Zo kan ze antistoffen maken tegen de daar heersende kiemen en die kan ze dan weer via de biest doorgeven aan het veulen. Ook geeft het een stuk rust als de merrie gaat veulenen in een omgeving die ze al kent. De box moet ruim, goed verlicht en schoon zijn. Als er andere drachtige merries zijn, zorg dan dat ze allemaal wormvrij zijn.

10e maand

Het veulen groeit deze maand naar ongeveer 132 cm en zijn gewicht gaat richting de 25 tot 45 kilo.
Let weer even goed op de voeropname, sommige merries hebben nu wat meer nodig.

Vaccinaties
Sommige dierenartsen vinden het verstandig om de merrie ongeveer 4-6 weken voor de geboorte (extra) te vaccineren tegen influenza en tetanus, overleg dit met jouw dierenarts.

Dag 290-300: De hoefjes zijn gevormd!
De hoefjes zijn volledig gevormd, maar nog bedekt met een zachte laag (‘eponychium’ of ‘golden slippers’), zodat ze de merrie niet beschadigen tijdens de geboorte.
Met 300 dagen is het lichaam al bedekt met fijn haar, de maanharen zijn 1,5 cm.
Als het veulen geboren is, zien zijn voetjes er zo uit:

Dag 300: Het veulen is levensvatbaar, al is de overlevingskans nog erg klein
Let op gedragsveranderingen bij de merrie; de uier kan beginnen te vullen. Vanaf nu is het veulen levensvatbaar als het geboren wordt, al is vroeggeboorte nog riskant.

Dag 320: Het veulen neemt zijn definitieve geboortepositie aan!
De laatste vetreserves worden opgeslagen en het veulen zou nu veilig geboren kunnen worden, maar de meeste merries dragen langer.
Met 320 dagen heeft het veulen heeft zijn eind grote bereikt en weegt ongeveer 37kg.
Het veulen kan nog steeds bewegen met zijn hoofd en benen en zal nu die ruimte benutten om te oefenen, zo zal hij ook gaan slingeren om zich klaar te maken en juist te leggen voor de bevalling. Je kan de kleine ook goed zien bewegen.
Bij de geboorte moet het veulen zich draaien. De benen en het hoofd komen eerst. De merrie krijgt nu meer last en gaat vaak kleine plasjes doen of in die houding staan omdat het veulen tegen de blaas drukt.

11e maand

Het veulen is nu naar ongeveer 76 tot 147 cm gegroeid en zijn gewicht gaat richting de 30 tot 60 kilo.
De spanning stijgt, want het veulen kan nu elk moment geboren worden! De merrie wordt steeds zwaarder en ongemakkelijker, en haar lichaam maakt zich klaar voor de bevalling. Haar buik lijkt soms te ‘zakken’ omdat de banden en spieren verslappen. Veel merries worden rustiger, terwijl anderen juist onrustiger worden en vaker liggen of verplaatsen. Dit is het moment om haar extra goed in de gaten te houden!

Dag 335: De gemiddelde draagtijd is bereikt!
Een merrie is gemiddeld 335 dagen drachtig. De telling begint op de dag van de eisprong. Een dracht tussen 320 en 360 dagen is gebruikelijk, en merries die voor de eerste keer veulenen, dragen vaak iets langer. Als het veulen vóór 300 dagen geboren wordt, is de overlevingskans nihil.

De laatste voorbereidingen:

• Houd de uier en melkproductie in de gaten. De meeste merries beginnen kort voor de geboorte melk te lekken
• Controleer of je veulenbox of veulenweide helemaal klaar is.
• Zorg voor een camera of controleer de merrie regelmatig, vooral ’s nachts.

Dag 345: Als er nog geen tekenen zijn van een bevalling, blijf alert maar maak je nog geen zorgen!
Als je merrie nog geen duidelijke tekenen van bevalling vertoont, is dat geen reden tot paniek. Veel merries nemen hun tijd! Blijf letten op veranderingen zoals:
– Gespannen uier of wasachtige druppels melk
– Slappere banden rond de staart
– Meer liggen en rollen
– Onrust of schrapen met de voorbenen
Sommige merries houden iedereen voor de gek en wachten tot het stil en rustig is om te bevallen – dus blijf oplettend, maar geef haar ook ruimte.

Dag 360: Nog steeds normaal, maar je begint waarschijnlijk ongeduldig te worden
Een dracht langer dan 360 dagen komt regelmatig voor. Misschien word je inmiddels ongeduldig, maar zolang de merrie zich goed voelt en er geen complicaties zijn, hoef je je geen zorgen te maken. Het veulen groeit nog steeds, maar minder snel dan in de vorige maanden. Vaak zijn ‘laatkomers’ bij de geboorte wat slanker en langer, maar verder gezond.

Hoe weet je wanneer het veulen komt?

2-4 weken van tevoren – De uiers beginnen zich te vullen
De uier van de merrie begint zich langzaam te ontwikkelen en wordt steviger. Bij sommige merries gaat dit snel, terwijl anderen pas op het laatste moment een volle uier krijgen.

2-3 weken van tevoren – De buikspieren ontspannen
De merrie krijgt een ‘hangbuik’ doordat de spieren zich voorbereiden op de geboorte.

7-10 dagen van tevoren – De spieren rond de staartbasis verslappen
Je kunt voelen dat de banden rond de staart steeds zachter worden. Dit helpt het veulen om gemakkelijker geboren te worden. Sommige merries, zoals onze Roos, hebben dit al weken van tevoren!

4-6 dagen van tevoren – De spenen vullen zich
De uier was al wat gegroeid, maar nu zie je dat de spenen zich vullen met melk.

1-2 dagen van tevoren – Een klein, goudgeel waslaagje (‘waxing’) op de spenen
Dit is een van de meest duidelijke signalen dat de bevalling dichtbij is. De merrie produceert colostrum (de eerste melk) en sluit de spenen af met een wasachtig laagje.

Ongeveer 24 uur van tevoren – Druppels melk of zelfs melkverlies
Sommige merries verliezen een paar druppels, terwijl anderen, zoals onze Murph, zelfs al melk beginnen te spuiten! Dit is een sterk teken dat de geboorte binnen een dag kan plaatsvinden.

Let op: Niet elke merrie volgt exact dit patroon. Sommige tonen maar een paar subtiele signalen, terwijl anderen alles laten zien. Er zijn ook ‘stille bevallers’ die pas in de allerlaatste uren veranderingen laten zien.

Het veulen bij de geboorte

Eindelijk is het moment daar! Zodra het veulen ter wereld komt, begint een race tegen de klok waarin alles volgens een natuurlijk ritme verloopt. De eerste ademhaling, de eerste stapjes en het eerste drinken – elk moment is een mijlpaal in deze nieuwe levensfase.

Bij de geboorte heeft het veulen zijn ogen open en is de zuigreflex aanwezig.
Het is meteen alert en begint de wereld te verkennen met wiebelige bewegingen en snuffelende neusjes.
Ademen: Binnen 20-30 seconden, na 1 minuut rustig en regelmatig
De eerste ademhaling is vaak even schokkerig, maar binnen een minuut moet het veulen een stabiele, regelmatige ademhaling hebben.
Temperatuurcontrole: 38.5 °C is normaal
Een pasgeboren veulen heeft een lichaamstemperatuur van ongeveer 38.5 °C. Is de temperatuur onder de 38 °C, dan is het veulen te koud en heeft het extra warmte nodig.

Eerste bewegingen: Het lichaam wordt actief
Binnen 1.5 minuut – Het veulen schudt en tilt zijn hoofd op, een teken dat de spieren beginnen te werken.
Na ongeveer 5 minuten – Het veulen draait zich in borstligging en begint zijn nek en benen te coördineren.
Tussen 30 en 75 minuten – Een bijzonder moment: het veulen probeert te staan! De eerste pogingen zijn vaak stuntelig, maar vallen en weer opstaan hoort erbij.

Binnen 90 minuten: Eerste drinken
Na verschillende pogingen weet het veulen uiteindelijk de uier van de merrie te vinden en drinkt het voor de eerste keer. Dit is een cruciale stap, want de eerste melk (colostrum) zit boordevol antistoffen die het veulen beschermen tegen ziektes.

Blijf observeren, maar grijp alleen in als het echt nodig is
De natuur heeft dit proces perfect geregeld, maar het is goed om als eigenaar alert te blijven. Een gezond veulen zal binnen deze tijdlijnen alles doorlopen – is het zwak, sloom of lukt het staan en drinken niet? Dan is het belangrijk om snel in te grijpen.

Wil je meer weten over het veulen na de bevalling?
Lees dan hier verder over gezonde, slappe en risicoveulens

Nog meer weten over fokkerij?

Wil je meer weten? Dan kan ik wel een aantal boeken aanraden waar ik veel info uit heb gehaald, voor meer informatie kan je op de foto of de titel drukken.

Dit boek heb ik op school gehad als studieboek en ook heb ik dit boek ooit gekregen van een stagebedrijf na de fokkerijstage. Er staat onwijs veel in dit boek:
Alles wat je wilt weten voor je gaat dekken en hoe het dekken werkt
Alles wat je wilt weten tijdens de dracht en waar je rekening mee moet houden
Alles wat je wilt weten rond de geboorte en ook wat er mis kan gaan
En alles rondom het veulen

Lees hier meer over dit boek en bekijk het inkijkexemplaar

Als paardenfokkerij hier is uitverkocht, kan je ook altijd nog hier op amazon kijken.

Ontwikkeling vanaf dag 15 tot en met de geboorte

Bronnen,

https://www.equineguelph.ca/pregnancywheel/
http://plazilla.com/page/4294973974/ontwikkeling-van-het-ongeboren-veulen
http://www.paarden-info.be/paarden-fokken/drachtige-merrie-deel-2/
http://timflach.com/work/equus/
http://www.doublelacres.com/FOAL_DEVELOPMENT/Foal_Development.html
http://plasticreality.nl/?p=52
http://plazilla.com/page/4295035232/drachtige-merrie-van-dekking-tot-veulen-deel-3
http://www.bokt.nl/forums/viewtopic.php?f=59&t=778154
http://www.dierenkliniekrijnoever.nl/dieren/paard/dracht-veulen
https://www.paardenarts.nl/kennisbank/voeding-van-de-drachtige-merrie-zeer-belangrijk/
https://informatieblog.blogspot.nl/2012/05/verzorgen-van-een-drachtige-merrie.html

Wil je meer informatieve blogs over paarden lezen? Kijk of hier iets tussen staat: